92. Capitula halimoti, Bodleian MSS., Wood, i. f III, b: 'Si nul soit en un graunt tenement e ne puisse les droitures de son tenement sustener e un aultre homme en un petit tenement que meutz tendroit le graunt tenement al prow le seigneur e le tenement.'
93. Rot. Hundred. ii. 321, a: In villenagio tres virgatae et dimidia.... Et sunt tenentes illarum servi de sanguine suo emendo.... In libere tenentibus pro certis serviciis per annum,'
etc.
94. Glastonbury Inquis. (Roxburghe Series), 21: 'Quantum quisque teneat, omne ejus servitium; quis tenet libere et quantum et quo servitio et quo guaranto et quo tempore; si aliqua terra fuerit facta libera in tempore Henrici episcopi, vel postea, que debuit operari; quo guaranto hoc fuit, et in quantum sit libera; si dominicum sit occupatum vel foras positum in libertate vel vilenagio, et si ita fuerit domino utilius sicut est vel revocatum.'
95. Ibid. 130: 'J. clericus tenuit in tempore Henrici episcopi apud Domerham unam virgatam quam adhuc tenet et aliam virgatam apud Stapelham pro 10 solidis. Recepta villa de Domerham ad firmam, ipse propria auctoritate dimisit virgatam de Stapelham et dimidiam virgatam in Domerham in excambium cepit quia propinquior fuit. Hec dimidia virgata operari solet, nunc autem est libera.
Virgata vero de Stapelham post illud excambium operari solet que ante hoc libera fuit.'
96. Ibid. 121: 'De dono xxix solidi et vi denarii. Et de Anderdo deficiunt vj den. quia tenet liberius quam predecessores sui solebant tenere.'
97. Ramsey Cartulary (Rolls Series), i. 364: 'De his septem hydis est una hyda libera. De sex hydis, quae restant, tenet Marsilia filia A. de R. duas virgatas ad censum. Quinque hydae et tres virgatae, quae restant, tenentur in puro villenagio.'
98. Galba, E. x. f 38.
99. Extensio de terris Roberti de Sto. Georgio (Lincoln) Inquis.
p. mort. 30 Henry IlI, No. 36: 'Idem habuit in villenagio 13bovatas terre et 3 partes unius bovate que 9 rustici tenent et quelibet bovata valet per annum 5 sol. pro omni servicio...
habuit in liberis serviciis unam bovatam quam Radulfus filius G.
de eo telluit per cartam pro 2 solidis per annum pro omni servicio., 100. Bury St. Edmund's, Reg. Cellararii, Cambr. Univ., Gg. iv. 4, f 32, a: 'W. de Bruare tenet i rodam custumarie et per alias consuetudines serviles... alteram libere et per servicium 2denariorum.' Cf Gloucester Cartulary (Rolls Series), iii. 65.
101. Battle Abbey, Reg. Augment. Off. Misc. Books, No. 57, f 72, b: 'Isti prenominati (liberi tenentes) sunt quieti per redditum suum de communibus servitiis, debent tamen. herietum et relevium.' Glastonbury Cart., Wood MSS., i. p. iii.: 'Si nul soit enfraunchi de ces ouveraignes dont la uile le est le plus charge.'
102. Ramsey Inqu., Galba, E. x. 39, d: 'Walterus abbas fecit R.
francum de terra patris sui que fuerat ad furcam et flagellum....
Multos de servicio rusticorum francos fecit.' Ramsey Cartulary (Rolls Series), i. 487: '... quaelibet virgata de fleyland.' The same land appears as, quaelibet virgata operaria quae non fuerit posita ad censum.'
103. Spalding Priory, Reg., Cole MSS., vol. 43, f. 272: 'De tenentibus terram operariam de priore in Spalding.. W. de A.
tenet 40 acras terre pro quibus debet operari qualibet die per annum ad voluntatem Domini ad quocumque opus Dominus voluerit, cum Carecta, Cortina, Vanga, Flagello, Tribulo, Furca, Falce.'
Coram Rege, Mich., 51/52 Henry III, m. b: 'Et similiter predictus Petrus distringit eos pro consuetudinibus et servitiis que nec antecessores eorum nec ipsi facere consueverunt ut cum furcis et flagellis.'
104. Eynsham Cartulary, Christ Church MSS., No. 97, f 6, a:
'Willelmus F. tenet unum cotagium et quartam partem unius virgate terre qui facere con. suevit pro rata porcione sicut virgatarius.
Modo ponitur ad firmam dum domina placet ad 6 solidos, 8 d.,'
etc. Cf Domesday of St. Paul's (Camden Series), 81. This is in substance the difference between, bondagium et husbandland,'
Inquis. p. mort. 46 Henry III, No. 25; Hexham Priory Cartulary (Surtees Series), p. xx.
105. Domesday of St. Paul's (Camden Series), 49.
106. St. Alban's Formulary, Cambridge Univ., Ee. iv. 20: 'Ne uno homini plures terre tradantur, et si modo UnuS plures tcnet, div.idantur, si commode et honeste fieri poterit.'
107. Domesday of St. Paul's (Camden Series), 52; Duchy of Lancaster Court Rolls, B. 62, No. 750: 'Et quia huiusmodi tenementum nullus potest vendicare hereditarie ut de aliis villenagiis successive.'
108. Hereford Rolls, 8 (Bodleian): 'Et concessum est ei tenere dictum mesuagium et unam acram terre sibi et heredibus suis secundum consuetudinem manerii per servicia inde debita et consueta.' Essex Rolls, 8 (Bodleian): 'Amicia de R. que tenet ex consuetudine manerii.'
109. Extractus Rotulorum de Halimotis, Cambridge Univ, Dd. vii.
22, f I, a.
110. Essex Rolls, 8 (Bodleian), m. 6: 'Johannes filius W.B. venit et clamavit unum mesuagium et quatuor acras terre cum pertinenciis ut jus et hereditatem suam post mortemn dicti W.
patris sui faciendo inde dominis predictis servicia debita et consueta nomine villenagii et dat domino ad inquirendum de jure suo et si sit plene etatis et heres dicti W. nec ne,' etc.
111. Eynsham Cartulary, Christ Church MSS., No. 27, f II, b:
'Matildis B. tenet de domino unum cotagium cum curtilagio in voluntate domini., Cf Glastonbury Inqu. (Roxburghe Series), 66;Gloucester Cartulary (Rolls Series), iii. 134; Domesday of St.
Paul's (Camden Series), 23.
112. Reg. Cellararii Mon. Bury St Edmund's, Cambridge Univ., Gg.
